เครื่องแบบชุดนักเรียนญี่ปุ่น หรือที่เรียกกันว่า เซฟุคุ (Seifuku 制服) เรา
อาจจะเคยเห็นตามหนัง ละคร หรือการ์ตูนต่างๆ มากันบ้างแล้วนะคะ
ชุดนักเรียนนั้นจะมีรูปแบบแตกต่างกันไป ซึ่งแต่ละโรงเรียนจะเป็นผู้กำหนดเอง
โดยประเทศญี่ปุ่นเริ่มใช้เครื่องแบบนักเรียนมาตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 19
แล้วค่ะ ยาวนานจริงๆ ค่ะ
ปัจจุบันโรงเรียนรัฐบาลและโรงเรียนเอกชนเกือบทุกโรงเรียนก็ต่างให้นักเรียน
สวมชุดเครื่องแบบ
รวมทั้งมหาวิทยาลัยผู้หญิงบางแห่งก็ยังคงใช้เครื่องแบบอยู่เช่นกันค่ะ

มาดูชุดนักเรียนในแค่ละระดับชั้นกันดีกว่า..

ชุดนักเรียนญี่ปุ่นระดับประถม
   

เด็กๆ
ที่ญี่ปุ่นเริ่มเรียนชั้นประถมศึกษาประมาณอายุ 7 ขวบค่ะ
นักเรียนในระดับนี้จะไม่มีเครื่องแบบ
แต่ในปัจจุบันบางโรงเรียนก็บังคับให้นักเรียนชายใส่เสื้อสีขาวและสวมหมวก
ส่วนนักเรียนหญิงใส่เสื้อสีขาวและกระโปรงจีบสีเทาหรือบางครั้งก็ใส่ชุด
กะลาสี โดยหมวกที่สวมจะมีสีสันสดใสเพื่อความปลอดภัยบนท้องถนน
การเรียนระดับประถมมี 6 ชั้นด้วยกันค่ะ

ชุดนักเรียนญี่ปุ่นระดับมัธยม

นัก
เรียนต้องสวมเครื่องแบบเมื่อเข้าไปเรียนในชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นค่ะ
ซึ่งจะมีทั้งหมด 3 ชั้นปีด้วยกัน
โดยหลังเลิกเรียนนักเรียนก็มักจะเข้าร่วมกิจกรรมชมรมหรือ เล่นกีฬาต่างๆ
ที่ทางโรงเรียนเป็นคนจัดไว้ให้ค่ะ ส่วนมัธยมตอนปลายก็มี 3 ชั้นปีเช่นกัน
เด็กนักเรียนมัธยมปลายจะตั้งใจเรียนอย่างหนักเพื่อนสอบเข้ามหาวิทยาลัยให้
ได้ค่ะ ส่วนชุดนักเรียนในระดับมัธยมนั้น
แต่ก่อนเด็กผู้ชายจะใส่ชุดทหารส่วนเด็กผู้หญิงจะใส่ชุดกะลาสี
ชุดเหล่านี้มีต้นกำเนิดมาจากชุดทหารในยุคเมจิ
ซึ่งลอกเลียนแบบมาจากชุดนาวีของยุโรป
แต่ปัจจุบันแต่ละโรงเรียนก็มีชุดเครื่องแบบเป็นของตนเอง
ซึ่งก็แล้วแต่โรงเรียนจะออกแบบ ชุดของผู้ชายส่วนใหญ่จะใส่เสื้อเชิ้ตสีขาว
เนคไท เสื้อแจ็คเก็ตที่มีตราโรงเรียน และ กางเกงขายาว
ชุดผู้หญิงประกอบด้วยเสื้อสีขาว เนคไท เสื้อแจ็คเก็ตที่มีตราโรงเรียน
และนอกจากนี้ชุดผู้หญิง โดยเฉพาะโรงเรียนเอกชนหญิงล้วน
จะมีการออกแบบให้สวยงาม เป็นที่ชื่นชอบของนักเรียน เพื่อเป็นจุดขาย
ให้นักเรียนอยากเข้าเรียนในโรงเรียนนั้นๆ มากขึ้นค่ะ

มาว่ากันต่อด้วยชุดนักเรียนญี่ปุ่นในแต่ละฤดูกันค่ะ
ประเทศ
ญี่ปุ่นเค้ามีการใส่ชุดนักเรียนตามฤดูกาลกันด้วยค่ะ
โดยทางโรงเรียนจะมีวันที่กำหนดว่าจะเปลี่ยนเป็นชุดฤดูร้อนหรือชุดฤดูหนาว
เราจะใส่ตามใจชอบไม่ได้ค่ะ ซึ่งเค้าจะเรียนวันนี้ว่าวัน 衣替え (Koromogae)
หรือวันเปลี่ยนชุดเมื่อเข้าฤดูใหม่ โดยปกติฤดูร้อนจะใส่เสื้อแขนสั้นสีขาว
ส่วนฤดูใบไม้ผลิกับใบไม้ร่วงจะแต่งเหมือนชุดฤดูหนาว ซึ่งจะใส่ชุดแขนยาว
รวมถึงเสื้อโค้ทด้วยค่ะ

สำหรับ รองเท้าที่สวม ชั้นมัธยมจะใส่เป็นรองเท้าหนัง หรือผ้าใบก็ได้ค่ะ แต่พอถึงโรงเรียน ก็จะต้องเปลี่ยนมาใส่รองเท้าผ้าใบบางๆ แทน โดยเค้าจะมีชั้นวางรองเท้าให้เปลี่ยนค่ะ

มา ถึงพิธีการจบการศึกษา นักเรียนญี่ปุ่นเค้าก็จะมีธรรมเนียม เป็นการขอกระดุมกันค่ะ โดยนักเรียนหญิงเค้าก็จะไปขอกระดุมเม็ดที่สองของคนที่ตนเองชอบ ซึ่งถ้ารุ่นพี่คนไหนที่เป็นที่ชื่นชอบมากๆ กระดุมอาจจะถูกขอกันทุกเม็ดเลยทีเดียวค่ะ แต่พอเริ่มมีการเปลี่ยนเป็นใส่ชุดสูทแทน ผู้หญิงก็ได้หันไปขอเน็กไทแทนค่ะ

ขอบคุณแหล่งข้อมูลจาก:
http://wasedaclub.wordpress.com/2010/05/11
http://www.geocities.jp/taewmagazinejp/PubishedWork/uniform.htm
http://www.dek-d.com/board/view.php?id=1156099
http://www.kooru.com/culture/print.php?Art_ID=675