มะนาว

( Citrus aurantifolia  )

(ที่มา : http://www.chumchonburi.com/buri/sites/default/files/290155.jpg )

ชื่อสามัญ  (Common Name) :  Lime

ชื่อพฤกษศาสตร์  (Scientific  Name) :  Citrusaurantitolia,Sevingle

ชื่อวงศ์  (Family Nane) :  Rutaceae

ชื่ออื่นๆ  (Other Name) :  ส้มมะนาว  มะลิว  โกรยชะม้า  หมากฟ้า ฯล

            ลักษณะทางพฤกษศาสตร์  : ไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ไม่ผลัดใบ สูง 5 เมตร กิ่งมีหนามแหลม ใบ เรียงสลับ รูปรีถึงไข่แกมขอบขนาน ขนาดกว้าง 2-5 เซนติเมตร ยาว 4-8 เซนติเมตร ขอบจักมน ก้านใบมีปีกแคบๆ ช่อดอกมีขนาดเล็ก ดอกตูมสีขาว กลีบเลี้ยงรูปถ้วย มี 4-6 หยัก กลีบดอก มี 4-6 หยัก ยาว 0.8-1.2 เซนติเมตร สีขาว เกสรเพศผู้ 20-25 อัน หรือมากกว่านี้ อับเรณูสีเหลือง เกสรเพศเมีย ก้านเกสรแยกเห็นชัด รังไข่มี 9-12 ห้อง อาจมีถึง 15 ห้อง ผลมีเนื้อ รูปกลมถึงคล้ายรูปไข่ เส้นผ่าศูนย์กลาง 3-6 เซนติเมตร อาจมีปุ่มเล็ก ๆ ที่หัว สีเหลืองแกมเขียว มีต่อมมาก เมล็ดคล้ายรูปไข่ ผิวเรียบ สีขาวซีด 

                พันธ์มะนาว

 พันธุ์มะนาวที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ และปลูกกันในประเทศไทยในปัจจุบัน ได้แก่

1. มะนาวหนัง ผลอ่อนมีลักษณะกลมยาวหัวท้ายแหลม เมื่อโตเต็มที่ผลจะมีลักษณะกลมค่อนข้างยาว มีกลมมนบ้างเล็กน้อย ด้านหัวมีจุกเล็ก ๆ มีเปลือกค่อนข้างหนา จึงทำให้เก็บรักษาผลไว้ได้นาน
2. มะนาวไข่มีขนาดและลักษณะคล้ายมะนาวหนังเกือบทุกอย่าง ผลอ่อนมีลักษณะกลมยาวหัวท้ายแหลม เมื่อโตเต็มที่ผลจะมีลักษณะกลมมนเป็นส่วนมาก เปลือกบาง ผลโตกว่ามะนาวหนัง
3. มะนาวแป้น เป็นมะนาวที่สามารถให้ดอกออกผลตลอดปี ผลมีขนาดกลาง ทรงผลแป้น เปลือกบาง มีหลายพันธุ์ เช่น พันธุ์แป้นรำไพ แป้นทราย เป็นต้น

              การเตรียมพื้นที่ปลูก

1. พื้นที่ลุ่ม เตรียมพื้นที่โดยการทำคันดินใหัมีความกว้างประมาณ 6-8 เมตร ส่วนสูงให้สังเกตจากปริมาณน้ำที่เคยท่วมสูงโดยให้อยู่สูงกว่า แนวระดับน้ำท่วม 50 เซนติเมตร แทงร่องหรือซอยร่องทำประตูน้ำเพื่อ ระบายน้ำเข้าออก ขนาดร่องน้ำกว้าง 1.5 เมตร ลึก 1 เมตร พื้นที่ร่องกว้าง 0.5-0.7 เมตร ใช้ระยะปลูก 5X5 เมตร
2. พื้นที่ดอน ควรไถพรวนเพื่อกำจัดวัชพืช และทำให้ดินร่วนซุย ใช้ระยะปลูก 4 x 4 - 6 x 6 เมตร ทั้งนี้ขื้นอยู่กับความอุดมสมบูรณ์ของดิน

             วิธีการปลูก

1.ควรปลูกในช่วงต้นฤดูฝน
2.ควรขุดหลุมปลูกให้มีขนาดกว้างและลึกประมาณ 50 เซนติเมตร
3.ผสมดิน ปุ๋ยคอก และปุ๋ยร็อคฟอสเฟตเข้าด้วยกันในหลุมให้ สูงประมาญ 2 ใน 3 ของหลุม
4.ยกถุงกล้าต้นไม้วางในหลุม โดยให้ระดับของดินในถุงสูงกว่าระดับดินปากหลุมเล็กน้อย
5.ใช้มีดที่คมกรีดถุงจากก้นถุงขึ้นมาถึงปากถุงทั้ง 2 ด้าน (ช้ายและขวา)
6.ดึงถุงพลาสติกออก โดยระวังอย่าให้ดินแตก
7.กลบดินที่เหลือลงในหลุม
8.กดดินบริเวณโคนต้นให้แน่น
9.ปักไม้หลักและผูกเชือกยึด เพื่อป้องกันลมพัดโยก
10.หาวัสถุคลุมดินบริเวณโคนต้น เช่น ฟางข้าว หญ้าแห้ง
11.รดน้ำให้โชก
12.ทำร่มเงา เพื่อช่วยพรางแสงแดด

             สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมกับการปลูก : มะนาวเป็นพืชที่สามารถปลูกได้ดีในดินเกือบทุกชนิต ไม่ว่าจะเป็น ดินเหนียว ดินทราย แต่ถ้าต้องการจะปลูกมะนาวให้เจริญงอกงามดี มี ผลดกและคุณภาพดี ก็ควรจะปลูกในพื้นที่ที่เป็นดินร่วนซุย มีการระบาย น้ำดี มีอินทรียวัตถุผสมอยู่มาก และควรเลือกพื้นที่ที่อยูใกล้แหล่งน้ำ

              การใช้ประโยชน์ด้านสมุนไพรของมะนาว มีดังนี้คือ 
1. ใบ - ใช้สด นำมาต้มกิน ใช้เป็นยาแก้ไอ ละลายเสมหะ แก้ท้องอืด ท้องเสีย ช่วยขับลม และทำให้เจริญอาหาร 
2. ผล - ใช้ผลสด นำมาคั้นน้ำกิน หรือกินสด เป็นยาแก้ กระหาย แก้ร้อนใน บำรุงธาตุ เจริญอาหาร แก้เลือดออกตามไรฟันและถ่ายพยาธิ หรือใช้ผลดองเกลือจนเป็นน้ำสีน้ำตาล ใช้เป็นยาขับเสมหะทำให้ชุ่มคอ
3. เปลือกผล -  ใช้เปลือกผลแห้ง ต้มเอาน้ำกิน เป็นยาแก้จุกเสียด แน่น แก้ปวดท้อง ขับเสมหะ บำรุงกระเพาะอาหาร ขับลม
4. ราก - ใช้รากสด นำมาต้มเอาน้ำกิน เป็นยาแก้การฟกช่ำจากการถูกกระแทก หรือการหกล้มแก้ปวด และแก้พิษสุนัขบ้า 

                สารเคมีและสารอาหารสำคัญ : ในผิวเปลือกของมะนาว มีน้ำมันหอมระเหย ซึ่งประกอบด้วย limonene,linalool,terpineol ในน้ำมะนาว มีสารเคมีเช่น Siaronoid,Organic acid,citral และวิตามินซี คุณค่าทางอาหารของมะนาว ประกอบด้วย น้ำ 89.37 เปอร์เซนต์
แคลเซียม 0.033 เปอร์เซ็น ฟอสฟอรัส 0.024 เปอร์เซ็น เหล็ก 0.0006 เปอร์เซ็นต์ และโปรแตสเซียม 0.193 เปอร์เซ็นต์  

              มะนาวเป็นพืชที่ให้ผลผลิตดีในช่วงเดือนมิถุนายนถึงเดือน สิงหาคม ซึ่งถือเป็นช่วงที่มะนาวล้นตลาด
จนบ้างคนเรียกว่าตลาดแตกเลยที่เดียว ช่วงนี้จึงเป็นช่วงที่เกษตรกรผู้ปลูกจะต้องทนรับราคาถูกแสนถูก เหมือนซื้อแล้วได้เปล่า ต่างจากช่วงเดือนเมษานที่ผลผลิตมะนาวยังมีออกสู่ตลาดไม่มากนักทำให้ราคาไม่ถูกไม่แพงจนเกินไป คนปลูกยิ้มได้ คนซื่อก็พอใจแต่เมื่อถึงฤดูกาลที่มะนาวออกมามากก็นับผู้บริโภคเอง เนื่องจากประโยชน์ของมะนาวมีมากไม่เพียงปรุงแต่งรสชาติอาหาร แต่ยังรวมไปถึงประโยชน์ในการเป็นเครื่องสำอางราคาถูก

              ประโยชน์ของมะนาว

Ø  มะนาว ช่วยบำรุงผิวพรรณให้เปล่งปลั่งสดใส

Ø  ช่วยบำรุงตาของคุณให้สดใสอยู่เสมอ

Ø  มะนาวประกอบด้วยวิตามินและแร่ธาตุหลายชนิดที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น วิตามินเอ วิตามินซี ธาตุแคลเซียม ธาตุฟอสฟอรัส  กรดมาลิค

Ø  ในผลมะนาว 1 ลูกจะมีน้ำมันหอมระเหยอยู่มากถึง 7% ซึ่งนำมาใช้ประโยชน์ในการผสมเป็นน้ำยาทำความสะอาดต่างๆ น้ำยาล้างจาน

Ø  มะนาวมีน้ำมันหอมระเหยที่ให้กลิ่นหอมสดชื่น (Aromatherapy)

Ø  มะนาวมีฤทธิ์ที่ช่วยในการกัดด้วยซึ่งถือว่าเป็นกรดผลไม้อย่างหนึ่ง (AHA) ที่เป็นที่ยอมรับในการช่วยเร่งการผลัดเซลล์ผิวที่เสื่อมสภาพออกไป

Ø  น้ำมะนาวจะเป็นที่นิยมใช้กันมากในบ้านเรา ในการนำมาปรุงรสชาติอาหาร

Ø  เพื่อใช้แต่งรสชาติให้เครื่องดื่มแอลกอฮอล์บางชนิด โดยจะนิยมฝานมะนาวออกเป็นชิ้นบางๆ เสียบไว้กับขอบแก้วนั่นเอง

Ø  สำหรับประโยชน์ของเปลือกมะนาวนั้น เมื่อบีบน้ำออกหมดแล้วให้นำมาทาบริเวณคาง เข่าข้อศอก ส้นเท้า ก็จะช่วยผิวบริเวณเหล่านี้มีความนุ่มนวลเพิ่มมากขึ้น และนอกจากนี้ยังใช้เปลือกผลแห้งนำมาต้มเอาน้ำดื่มเป็นยาแก้จุกเสียดแน่นท้อง ขับเสมหะ บำรุงกระเพาะได้อีกด้วย

Ø  ประโยชน์ของมะนาวสำหรับผู้ที่เป็นสิวฝ้า มะนาวจะช่วยรักษาสิวของคุณให้ลดน้อยลงได้ เพราะมะนาวมีฤทธิ์เป็นกรดอ่อนๆ จะทำให้ลดการอุดตันรูขุมขนจากสิวและยังช่วยในการขจัดความมันและเชื้อโรคบนใบหน้าได้ด้วย โดยคุณสามารถนำดินสอพองกับมะนาวมาผสมกันแล้วทาบริเวณสิวก่อนนอนทุกวัน สิวจะค่อยๆยุบลงไปเอง

Ø  แก้ปัญหาผิวแตก ด้วยใช้นำมะนาวมาทาบริเวณดังกล่าว

Ø  แก้ปัญหาขาลาย สีผิวไม่สม่ำเสมอ ด้วยการนำดินสอพองกับมะนาวมาผสมกันแล้วทาทิ้งไว้ก่อนนอน แล้วจึงล้างออกในตอนเช้า

Ø  แก้ปัญหาส้นเท้าแตก ด้วยการนำน้ำมะนาวมาทาบริเวณส้นเท้า วันละ 3 เวลา

Ø  การแปรรูปมะนาว มะนาวแปรรูปเป็นอะไรได้บ้าง? เช่น น้ำมะนาวปรุงอาหาร มะนาวแช่อิ่มตากแห้ง น้ำมะนาวเข้มข้น มะนาว ผง เครื่องดื่มผสมน้ำมะนาว แยมมะนาว เยลลี่มะนาว แยมเปลือกมะนาว แยมนะนาวดอง มะนาวดองเค็ม มะนาวหวาน กิมจ้อมะนาว เปลือกมะนาวสามรส เส้นปรุงรส เปลือกมะนาวเชื่อม เปลือกมะนาวแช่อิ่ม

1.    

 จัดทำโดย นางสาวอารียา  จันทคราส  ม.6/9  เลขที่  16